Merhaba.. Bu yazımda genel olarak sürdürülebilirliğe giriş yapacağım. Bu konuya yabancı olan teknik elemanların farkındalık kazanmasını önemsiyorum. İlerleyen zamanlarda daha kapsamlı paylaşımlarda bulunacağım.. Keyifli okumalar.. Dünyada nüfus artışı, sanayileşme, teknolojideki hızlı ilerleme ve küreselleşme sonucu doğal kaynaklara ve enerjiye olan talebin hızla artması ile yenilenemeyen enerji kaynaklarında meydana gelen azalma toplumu yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına yönlendirmektedir. Bu kapsamda gelecek kuşaklara sağlıklı bir dünya bırakabilmek amacı ile insanoğlunun yaşamına sürdürülebilirlik kavramı girmiştir. Sürdürülebilirlik; “Bugünün gereksinim ve beklentilerini, gelecek kuşakların kendi gereksinimlerini karşılama olanaklarını tehlikeye atmaksızın karşılamaktır.” Bugün sürdürülebilir, ekolojik, çevre dostu vb. pek çok isim altında karşımıza çıkan yeşil binalar, yapının arazi seçiminden başlayarak yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendirilerek, bütüncül bir anlayışla, sosyal ve çevresel sorumluluk anlayışıyla tasarlanan, iklim verilerine ve o yere özgü koşullara uygun, ihtiyacı kadar tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmiş, doğal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı, ekosistemlere duyarlı ve sürdürülebilir yapılar olarak tanımlanmaktadırlar. Yapıların ve binaların çevreye olumsuz etkilerini en aza indirgeyebilmek, sürdürülebilir olmalarını sağlamak için teknik elemanlara önemli görevler düşmektedir. Sürdürülebilir yapı yapmanın temel kuralı; tasarım aşamasından önce mimarın, mühendislerin ve yapı sahibinin yuvarlak masa toplantılarıyla fikir alış-verişinde bulunmaları, kullanıcı istekleri doğrultusunda tasarıma yön verecek kriterleri tartışmalarıdır. 1- ZARFLAMA : Binamızın ısınması ve soğuması için harcadığımız enerji binada harcanılan toplam enerjinin %38’lik kısmına denk geliyor. Bu sebeple binalarımızın zarflanması kritik öneme sahiptir. Yalıtım : Binanın ısıtma ve soğutma yüküne doğrudan etki ederek enerji verimliliği sağlar. Yalıtım malzemesi seçerken ilk bakmamız gereken teknik özellikler malzemenin ısı direnç değeri (R) ile ısı geçiş değeri (U) ‘nin yanı sıra malzemenin yüzde kaçının geri dönüşümlü material içerdiği ve diğer yalıtım malzemelerine oranla ne kadar daha az kaynak tükettiğidir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) İlk olarak açıklamak istediğim malzeme yapı fuarında gözlemlediğim ThermoShield markalı nanoteknoloji kullanılarak cam küreciklerden elde edilmiş malzemedir. Boya yapar gibi cepheye uygulanan bu malzeme bakanlığımızdan da poz numarası almış almanya gibi gelişmiş ülkelerde meclis binalarında kullanılmış epey bir referansı olan mikron düzeyindeki kalınlığıyla izoder hesaplarında gayet verimli çıkan bir ürün. Bu ürüne göz gezdirmenizi tavsiye ederim. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) EPS ve XPS olarak bilinen plastik köpük yalıtım malzemeleri petrol türevlidir. Zararlı uçucu organik yani VOC içerir. Bu malzemenin sıklıkla uygulandığını görmemizin nedeni fiyatının düşük olmasıdır. Bu ürünleri kullanan teknik eleman arkadaşlar en azından malzemenin ozon tüketim değerine bakarak en düşük tüketime sahip firmanın XPS ürününü seçmeliler. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Poliüretan köpük, sprey sıkılarak uygulanan yalıtım malzemesidir. Isı direnç değeri (R) düşük olmasına rağmen tükettiğimiz kaynak XPS ve EPS’ye göre çok daha azdır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Mineral yünler (Taşyünü, kaya yünü vs.) :Taş Yünü bazalt taşından yapılan elyaf şeklindeki malzemedir. Yangına karşı dayanımı çok yüksektir. Ses ve ısı yalıtımında çok iyi sonuçlar vermektedir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Pamuk Yalıtımı : %85 pamuktan yani organik üründen yapılan yalıtım malzemesidir. Ülkemizde uygulamasını görmedim. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Saman Balyası Yalıtımı : Keşke ülkemizde de uygulayabilsek.. Cepheye renk katıyor.. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Yalıtımlı Paneller : Galvaniz sac, alüminyum, OSB gibi malzemelerin yalıtım malzemesine iki yönlü presslenerek elde ediliyor. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Çift Cidarlı Cephe : Binanın birincil yani ana cephesinin önüne ikincil bir cephenin entegre edilmesi ile oluşur. En büyük avantajı bina içindeki doğal havalandırmayı sağlaması, ses yalıtımı görevi görmesidir. Fakat tabi ki her mutluluğun bir bedeli var. Bu tip cephe sistemleri daha maliyetli olmasının yanı sıra günışığından kayıp ve iki cidar arasında aşırı ısınma gibi sorunları vardır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Yeşil Çatılar : Bitki örtüsünün çatılarda kullanılmasıdır. Yüksek ısı yalıtım özelliğine sahip yeşil çatılar, statik yükü artırsa da çok sık bakım gerektirmeyen enerji tasarrufu sağlayan yöntemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol )
2- AYDINLATMA : Binamızın aydınlatılması için harcadığımız enerji binada harcanılan toplam enerjinin %21’lik kısmına denk geliyor. Bu sebeple binalarımızın aydınlatılmasını olabildiğince doğal yollardan sağlamalıyız. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta açıklıkların oluşturacağı ekstra soğutma yüküdür. Bu yüzden binada toplam camlı yüzey alanı bina toplam alanının %35 ’ini geçmemelidir. Günışığı Faktörü : Bulutlu hava şartlarında (kapalı gökyüzünde) hacimde ele alınan bir noktada gerçekleşen günışığı aydınlığının dış aydınlık düzeyine oranı olarak tanımlanmaktadır. Hacimlerde bu oranın minimum %2 olmasına özen göstermeliyiz. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Günışığı Bölgesi : Günışığının aydınlattığı alandır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Üstten Aydınlatma : Doğal aydınlatma amaçlı binanın çatı düzlemindeki açıklıklarıdır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Kenar Aydınlatma : Doğal aydınlatma amaçlı binanın duvar düzlemindeki açıklıklarıdır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Işık Raflama : Günışığını ortama dengeli dağıtmak için cepheye yansıtıcı yüzey eklenen sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol )
İç Ortam Yansıtıcıları : Hacim içi yansıtmada 2 parametre ön plana çıkar. Bunlar renk ve dokudur. Renk, yansıtılan ışık miktarında; doku ise yansıtılan ışığın kalitesinde rol oynar. Açık renkli pürüzsüz yüzeye sahip duvar, asma tavan, yer döşemesi, mobilya seçimi günışığı kullanımına olumlu katkı sağlar. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Gölgeleme Elemanları : Güneşten gelen direkt ışınların yapı içi hacimlerde ısınma sorunu oluşturması soğutma yükünü artırır. Yükün artması enerji kaybına neden olur. Bu yüzden cephede gölgeleme elemanları kullanılarak güneş ışınlarının hacim içine kontrollü girmesi sağlanır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) 3- ISITMA : Direkt Kazanç : Güneş ışınlarını hacim içinde efektif kullanmayı amaçlayan yöntemdir. Bu sistemde ısı kaybını önlemek için çift cam kullanılmalı ve açıklıklar güney cepheye konumlanmalıdır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Endirekt Kazanç : Güneş ışınlarından hacim içinde yaşam alanı dışında efektif kullanmayı amaçlayan yöntemdir. Trombe Duvarı : Yapıların güney cephesine yerleştirilen duvarın önüne bir miktar hava boşluğu bırakılarak tek veya çift cam monte edilir. Amaç arada kalan havanın güneşten gelen ısıyı daha yavaş hacim içine iletmesidir. Duvar beton, tuğla, taş, kerpiç gibi malzemelerin yanı sıra su tankından da oluşabilir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Çatı Havuzu : Binaların çatısına yerleştirilerek suyun ısı depolama özelliğinden yararlanılan sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol )
İzole Kazanç : Binanın dışına kurulan sera tipi hacimle bina içine kontrollü hava akışı sağlamayı amaçlayan sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Yeraltından Isı Kazanımı : Kışın hava sıcaklığından daha sıcak, yazın hava sıcaklığından daha soğuk olan yeraltına döşenen borularla ısı kazanımı amaçlayan sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) 4- SOĞUTMA : ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Çapraz Havalandırma : Karşılıklı açıklıklarla hava sirkülasyonu sağlanarak bina içine temiz havanın tedarik edilmesini amaçlayan sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Havalandırma Bacası : Bina içerisindeki hava ısınırken yoğunluğunu azaltarak yükselir. Bu havanın kontrollü boşaltılması çatıdaki açıklıkla mümkündür. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol )
Soğutma Kulesi : Dış ortamdaki kuru sıcak havayı kule şaftında soğutma işleminden geçirerek bina içine soğuk temiz hava vermeyi amaçlayan sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Yeraltı Soğutma Tüpü : Dış ortamdaki sıcak havanın toprağın düşük sıcaklığından yararlanmak amacıyla yeraltında oluşturulmuş tüpte soğutularak bina içine daha soğuk ve temiz hava verilmesi amaçlanan sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Toprakta Barınma : Binayı topoğrafyayla iç içe tasarlayarak toprağın ısısından faydalanmaktır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) 5- SU : İçilebilir su kaynaklarının dünya üzerindeki su rezervlerine oranı %3 olduğunu biliyoruz. Bunun için su tüketimini olabildiğince minimize eden yöntemlerden bazılarını paylaşacağım.. Komposto Tuvalet : İnsan dışkısının, kağıt ürünlerin bir tankta toplanarak kimyasal işlemden geçirildiği, su tüketimine ihtiyaç duyulmadan çevreye zararsız hale geldiği sistemdir. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Suyun Geri Kullanımı : Çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, lavabolarda, duşta kullanılan atık suların (gri su) arıtılarak bahçe sulamalarında, wc’lerde kullanıldığı yöntemdir. Su Yakalama : Yağmur sularının depolanarak sulamada, pasif soğutmada kullanılmasıdır. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) Geçirimli Yüzey Tasarımı : Bina dışı yer döşemelerini ısı adası oluşumunu engellemek amacıyla olabildiğince geçirimli/boşluklu tasarlamalıyız. Bu yöntem aynı zamanda toprağın yağmur sularıyla beslenmesine olanak sağlıyor. ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol ) ( Linki Görebilmek için Üye Ol )
